同源修辞格(estimologia figuro)
同源修辞格(estimologia figuro)就是在一句话中有意识地重复同一词根的一种修辞方式。它不同于常见的“反复”修辞格,后者以重复同词性的词语为特征。同源修辞格要求重叠用同源词语改变词尾和词形,因而这种修辞格也可以看作是一种特殊的反复修辞手法。例如:
Ŝi preĝis sian vesperan preĝon. (Z) 她作了晚祷。
Vi min pentras pli nigra ol la nigro mem. 你把我画得比黑颜料还黑。
1. 最常见的同源修辞格是同源宾语。例如:
vivi mizeran vivon 过贫困的生活
ĵuri grandan ĵuron 发下宏大的誓言
从上面的两个例句中可以看出,这类宾语所表示的不是动词动作的承受者,它的语义功能是重复动词所表达的意思;同源宾语通常都带有一个修饰语。例如上面例子中的grandan和mizeran。这种修饰语在语义上的作用和一个相应的副词所起的作用相当。例如:
Li mortis gloran morton. (= Li glore mortis.) 他死得光荣。
Ŝi ridis dolĉan rideton. (= Ŝi dolĉe ridetis.) 她甜蜜地笑了。
Li spiris profundan spiron. (= Li profunde spiris.) 他深深地吸了一口气。
有的不及物动词也可以用与该动词词根意义相近的名词作同源宾语。例如:
Li dormas sieston. 他正在午睡。
Ŝi kulpis la eraron kredi la kalumnion. 她犯了听信谗言的过错。
Ŝi okulumis al li sian amon. 她做媚眼向他传情。
上面的第三个例句中okulumis的宾语amon也可以看作是一种特殊的同源宾语,因为okulumi(做媚眼;送秋波)的词义已有“传送爱”的含义。(《世界语插图大词典》给这个词下的定义是:ĵeti avidan, amdeziran rigardon al iu)。
同源宾语也可见于被动分词形容词修饰名词的形式中。例如:irota vojo, la vivo jam vivita等。
某些及物动词也可以用同源词根的名词作宾语,但这类宾语不同于不及物动词所支配的同源宾语:前者可以不必带有修饰语,而且还可以用其他的名词替换;后者则一般带有修饰语。例如:
Li kantis kanton (aŭ: arion ktp). 他唱了一首歌曲(或咏叹调等)。
Ŝi rakontis rakonton (aŭ: fabelon ktp). 她讲了一个故事(或童话等)。
及物动词的同源宾语还可以以相同词根的派生词形式出现。例如:
toleri netolereblaĵon 忍受不可忍受的事情
defendi la nedefendeblaĵon 为不可辩白的事辩白
2. 同源修辞格还可以出现在句子的其他成分之中,这种同源修辞格可以使语句避免平淡,从而收到突出重点、给人以深刻印象的效果。例如:
1)出现在动词和状语之中:
Ho ve! Tiu popolo pekis per granda peko kaj faris al si orajn diojn. 唉,这百姓犯了大罪,为自己做了金像。(《圣经·旧约》《出埃及记》32章第31节)
Li dormas jam per la fera dormo. 他已长眠。
2)出现在修饰语和被修饰语之中:
en la meza mezo 在正中
malsaĝa saĝeco 愚不可及的聪明
citindaj citaĵoj 值得引用的引语
petege peti 恳求
3)出现在主语和宾语之中:
La egoisto ne toleras egoismon. 利己主义者不能容忍他人也利己。
4)出现在并列成分之中:
Ŝi enfermis sin en sia propra mondo, ne rimarkante, ne rimarkate. 她把自己封闭在自己的世界里,既不注意外部世界,也不被外部世界所注意。
5)出现在几个不同的句子成分之中:
La vent’ per giganta trumpeto trumpetas trumpeton. (Grabowski) 风好像吹着巨大的喇叭似的发出强大的呼啸声。
6)出现在形容词比较级或最高级短语结构中:
Liaj okuloj renkontis ŝiajn okulojn, kiuj estis pli mallumaj ol mallumo kaj donis senlime profundan spacon. 他的眼睛和她那乌黑的、深不可测的眼睛相遇。
Vi estas Nitager, la plej brava el la bravaj. (Kabe) 你是尼塔盖尔,最英勇的勇士。
3. 同源修辞格也常用于世界语谚语以及诙谐语中。例如:
Rapidu malrapide. (Z) 要在慢中求快。
Farita ne refariĝos. (Z) 木已成舟,无法挽回。
Pli bona estas gajno malgranda, ol granda malgajno. (Z) 少赢比多输好。
Ĉe mastro-ŝtelisto la servantoj ne ŝtelas. (Z) 在作贼的主人家中仆人不敢偷东西。
Mono ofte malfaras la homon, kiu ĝin faras. 钱本是人造的,却又能把人毁掉。
Mi inventis makul-forigilon, kiu forigas makulojn postlasitajn de aliaj makul-forgiloj. 我发明了一种去污剂,能去除其他去污剂留下的斑点。
Ipernity: El Popola Chinio
Facebook: EPC El Popola Chinio
Twitter: El Popola Chinio
WeChat: Skani la du-dimensian kodon por legi EPĈ en WeChat