一种特殊世界语句式在《汉语世界语大词典》中的运用

在《世界语插图大词典》“lasi”词条第5义项Rim.3下收有若于柴门霍夫的一种特殊句式的例句:mi lasis min kapti neatendite; ŝi lasis sin peli de la ondoj, kien ili volis; … 这类句子的语法特点是:当不定式动词的主语和lasi的主语相同时,lasi后面的不定式虽然是主动形式,但却获得了被动含义。上面的第一个例句译成汉语是:我意外地让我被人捉住了(句中的kapti 应该理解为kaptita);第二个例句是:她随着波浪飘流(直译:她让自己被波浪任意推逐)。请注意:在第二个例句中不定式的施动者是用以介词“de”引导的短语表示的。
说这种句式特殊,是对只学过英语的中国世界语者而言的,因为英语中似乎没有这种句式,但它在法语、德语、俄语等西方语言中却是常见的。这种句式简单灵活,富有表现力,所以被广泛引进世界语中并深受世界语文体家们的喜爱。
《世界语分析语法》(PAG)对这一特殊句式也有专门论述。下面是我收集到的一些例句:
Ĉi tiu viro tamen ne lasis sin fortiigi. (Z)
Nur tre malmultaj lasis sin kapti per lertaj vortoj. (Z)
Ili tiel lasis sin sorĉi per lia elokventeco. (Kabe)
La ĉefpastro ne lasis sin distri de siaj ideoj. (Kabe)
“Tie ĉi mi kaptis vin.” – “Ĉar tie ĉi mi lasis kapti min. (Baghy)
关于这一句式的语法分析,请参阅我写的另一篇短文《怎样看待“Ni ne lasu nin trompi”的句式结构》。
我在《汉语世界语大词典》的世界语译语中充分运用了这一句式,以使词条中世界语译文的文体尽量接近于世界语文体家们的语言风格。下面是从我的词典中摘录出来一些含有这一句式的译例:
百折不挠 neniam lasi sin fleksi de obstakloj; esti neniel fleksebla; esti nesubigebla spite ĉiajn malsukcesojn
被坏人骗了 esti trompita [lasi sin trompi] de fripono
被胜利冲昏头脑 lasi sin ebriigi de la venko [de siaj sukcesoj]; perdi la kapon pro la sukceso
不被反动派的气势汹汹所吓倒 ne lasi sin timigi de la minacanta aroganteco de la reakciuloj
不受各种闲言碎语的干扰 ne lasi sin influi de diversaj klaĉoj
不徇私情 ne lasi sin influi de konsideroj pri amikeco [de personaj konsideroj]
不要因为遭到失败就一蹶不振 Oni ne devas lasi sin senkuraĝigi de malsukceso.
扯顺风旗 turniĝi laŭ la vento; lasi sin porti de la fluo
瞠目结舌 lasi sin konsternita kun larĝe malfermitaj okuloj kaj rigida lango
出丑 ridindigi sin; lasi sin moki de aliaj; perdi la vizaĝon
感情用事 lasi sin gvidi de la sento; agi el kaprico; esti impulsiĝema
供人驱使 esti devigita agi laŭ la ordonoj de iu; lasi sin konduki de iu per vergo
袍笏登场 surpreni grandan tualeton kaj iri sur la scenejon — (pp ŝtatoficisto) preni oficon; lasi sin manipuli de aliaj kiel politika marioneto
染上官僚主义的习气 lasi sin infekti je burokratismo
让人牵着鼻子走 lasi sin konduki de iu je la nazo
任人摆布 esti sub ies arbitro; lasi sin konduki de iu je la nazo
任人驱策 esti devigita fari ion ajn, kion iu ordonas; lasi sin konduki de iu per vergo
任人宰割 meti sin sub la arbitron de iu; lasi sin treti laŭplaĉe de aliaj
入彀 esti regata aŭ manipulata de iu; lasi sin konduki de iu je la nazo
胜不骄,败不馁 esti modesta en venko kaj ne senkuraĝigita en okazo de malsukceso; lasi sin nek ebriigi de sukceso, nek senkuraĝigi de malsukceso
受贿 akcepti koruptaĵon [subaĉetan monon, ŝmirmonon]; lasi sin korupti [subaĉeti] de iu
受金钱的诱惑 lasi sin tenti de mono
受某人蒙蔽 lasi sin trompi [esti trompita] de iu
受骗 esti trompita; lasi sin trompi (de iu)
受人愚弄 esti mistifikita de iu; lasi sin trompi de alia
受人支配 esti sub ies dispono; lasi sin konduki de alia je la nazo
兽性大发 lasi sin venki de bestaj instinktoj
束手就擒 lasi sin kapti de iu kun ligitaj manoj; submetiĝi sen rezisto
随波逐流 lasi sin peli de la ondoj, kien ili volas;
贪墨 malversacii; lasi sin korupti de iu
贪赃 lasi sin korupti de iu; akcepti koruptaĵon
陶醉于已得的成绩 lasi sin ebriigi de sia sukceso; esti ebria de sia sukceso
听凭别人摆布 lasi sin konduki de alia je la nazo; lasi sin direkti de aliaj; esti sub alies arbitro
忘乎所以 lasi sin kapturni de io
为人所左右 lasi sin regi [influi] de iu; fali sub la influon de iu
相形见绌 montriĝi malsupera en komparo; esti pala kompare kun; lasi sin eklipsi de; esti pigmeo apud giganto
相形失色 esti superbrilata [lasi sin eklipsi] de iu [de io]; esti pala kompare kun
眩于名利 lasi sin blindigi de gloro kaj mono; esti obsedata de la deziro je famo kaj riĉeco
沾沾自喜于一得之功 esti memkontenta pro okaza sukceso; lasi sin ebriigi de sia malgranda sukceso
中[落入]圈套 fali en kaptilon; lasi sin kapti per kaptilo
自投罗网 ĵeti sin en la reton; lasi sin fali en la kaptilon
Ipernity: El Popola Chinio
Facebook: EPC El Popola Chinio
Twitter: El Popola Chinio
WeChat: Skani la du-dimensian kodon por legi EPĈ en WeChat