介词“al”的一种用法

| 2016-05-03

在《世界语汉语词典》第912页，有这样一个例句和它的汉语译语：

Oni tratiru al li ŝnuron tra la genuoj . 有人把一根绳子从两膝之间拉给他。

细细体会这句汉语译文，会发现这句话费解得很：把绳子从谁的两膝之间？是主语“oni”的膝盖还是“li”的膝盖？是把绳子拉过去递给他吗？为了弄清这句世界语原话的确切句意，我查出了这话的原出处：

La kaptitan junan Kristanan pastron, ligitan per ŝnuroj je la manoj kaj piedoj, oni metis en la ŝtonan kelon de la domo. Bela li estis, “bela kiel Baldur”, diris la vikingedzino, kaj lia suferado ŝin kortuŝis, dum la juna Helga postulis, ke oni tratiru al li ŝnuron tra la genuoj kaj alligu lin al la vostoj de sovaĝaj bovoj. (el Filino de la Marĉa Reĝo en Fabeloj de Andersen)

我试着把这一小段译成汉语：

那个被俘的基督教牧师手脚都用绳子捆绑着，有人把他放进那间屋子的石窖中。他很漂亮，“像Baldur一样漂亮”，海盗妻子说；他的痛苦触动了她的心，这时那年轻的Helga叫人用绳子从他的两膝之间穿过把他拴到几头野牛的尾巴上。（《安徒生童话集·沼泽王》）

很显然，这里的“al”所表达的词义并不是这个介词的基本词义递给或交给的“给”，因此，把“Oni tratiru al li ŝnuron tra la genuoj”译为“有人把一根绳子从两膝之间拉给他”是不正确的。

介词“al”的这种用法，在柴门霍夫和经典世界语文体家的笔下也很常见。我们可以在《世界语汉语词典》找到这个用法，即“al”词条的第5义项（表示行为与某人有关）。该词典在这个义项下举了两个可以说明上述用法的例句：

starigi al iu monumenton 为某人树立纪念碑

lavi al iu piedojn 给某人洗脚

《世界语插图大词典》（PIV）“al”词条的第5义项下还有一个例句：

bati al si la bruston (z) 捶打自己的胸

再补充几个从柴门霍夫译作中搜集来的例句，细读例句就可对“al”的这一用法有进一步的理解：

La maljuna virino kombis al si la harojn per ora kombilo. (z) 那个老女人用金梳子给自己梳头。

Ne dehaku al mi la kapon! (z) 别砍杀我的头！

Ŝi detiris al li la galoŝojn. 她脱下了他的高统套鞋。